Finanse

Ubezpieczenia obowiązkowe

Uprawy kukurydzy pod szczególną ochroną (ubezpieczeniową)

W Polsce kukurydza wykorzystywana jest głównie jako pasza lub składnik pasz dla trzody chlewnej, bydła, drobiu oraz innych zwierząt. Istotne znaczenie ma również dla przemysłu młynarskiego do wyrobu mąki oraz dla przemysłu spirytusowego do wyrobu etanolu. Na świecie kukurydza wykorzystywana jest w coraz większym stopniu do produkcji biogazu z przeznaczeniem na cele ogrzewania gospodarstwa, a przy dużych instalacjach – produkcji prądu elektrycznego.

Wraz z rozpoczęciem procesu wegetacji uprawy kukurydzy narażone są na szereg ryzyk. O ile z chwastami, chorobami czy szkodnikami można w łatwy sposób sobie poradzić stosując odpowiednie zabiegi agrotechniczne, to przed wieloma czynnikami takimi jak przymrozki wiosenne czy gradobicie trudno się ustrzec. Szacuje się, że rocznie ok. 8-10% areału kukurydzy częściowo lub całkowicie uszkadzanych jest przez grad. Symptomami szkód wywołanych przez grad są pęknięcia, rozcięcia liści, uszkodzone lub złamane łodygi, uszkodzone wiechy i kolby. Silne gradobicie może zniszczyć również ziarno znajdujące się w kolbach. Często pojawiające się przymrozki (szczególnie w maju tzw. „zimni ogrodnicy”) wpływają na obniżenie plonowania o więcej niż 8%. W przeszłości zdarzały się okresy letnie, w których na skutek przymrozku we wczesnej fazie rozwojowej dochodziło do tzw. wypadania roślin, co w wielu przypadkach skutkowało szkodą całkowitą i koniecznością ponownego „przesiania” uprawy, o ile terminy agrotechniczne jeszcze na to pozwalały. Symptomami szkód wywołanymi przez przymrozki są rozerwania błon komórkowych wskutek zamarzania soku komórkowego w tkankach rośliny doprowadzając do zamierania całej lub części rośliny.

Wychodząc naprzeciw potrzebom kierowanym przez rolników, Grupa Concordia oferuje rolnikom ubezpieczenie upraw kukurydzy uprawianych w gospodarstwie rolnika. Ochroną ubezpieczeniową mogą być objęte takie ryzyka jak gradobicie i przymrozki wiosenne. Odpowiedzialność Towarzystwa rozpoczyna się z piętnastym dniem od złożenia wniosku o ubezpieczenie, nie wcześniej jednak niż z momentem wschodów, a przypadku ubezpieczenia od przymrozków z dopłatą budżetu państwa od 15 kwietnia.

Zawierając ubezpieczenie z dopłatą budżetu państwa z wykupioną dodatkowo klauzulą szczególną odpowiedzialność Towarzystwa rozpoczyna się już od 8% utraty plonu w przypadku gradu i przymrozków. W sytuacji wystąpienia szkody całkowitej tzw. „wypadnięcia uprawy”, gwarantujemy rolnikowi wypłatę odszkodowania na poziomie 95% sumy ubezpieczenia w ryzyku gradobicia oraz 90% sumy ubezpieczenia w ryzyku przymrozków nie uzależniając wypłaty od terminu wystąpienia szkody. W przypadku, kiedy terminy agrotechniczne pozwoliłyby na ponowny zasiew kukurydzy, Towarzystwo wypłaci odszkodowanie w wysokości odzwierciedlającej koszty założenia uprawy oraz równowartość ubytku plonu wynikającego z przesunięcia terminu siewu. Kiedy plantacja kukurydzy zostaje całkowicie zniszczona do 9 maja przez przymrozek, terminy agrotechniczne pozwalają na ponowny zasiew uprawy. Rolnik wraz z likwidatorem szkód szacują iż koszt założenia 1 ha uprawy (bronowanie, zasiew, pozostałe zabiegi agrotechniczne) wyniesie 850 zł. W wyniki przesunięcia terminu siewu w stosunku do ogólnie przyjętych terminów ustalony zostaje ubytek plonu w równowartości 1,5t/ha, co przy średnich cenach kukurydzy na poziomie 500zł/t daje łączne odszkodowanie w wysokości 1600 zł/ha. Za te pieniądze rolnik zakłada nową uprawę i w październiku lub listopadzie zbiera plon.

W przypadku wystąpienia szkód w uprawach bardzo ważna jest ich szybka i fachowa likwidacja. Likwidatorami szkód w Grupie Concordia są fachowcy z dziedziny uprawy roślin, rolnicy, pracownicy ODR oraz wyższych uczelni rolniczych. Likwidacja szkód generalnie przeprowadzana jest zawsze w dwóch etapach. I etap polega na stwierdzeniu przyczyny powstania szkody w uprawie kukurydzy. Szacowany jest ubytek liści, rodzaje oraz wielkości złomów, liści „spalonych” (dot. przymrozków), liczba uszkodzonych ha. W szacowaniu rozmiaru uszkodzeń w I etapie likwidacji uczestniczy zawsze likwidator wyznaczony przez Towarzystwo oraz rolnik. Przykładowo, jeżeli szkoda gradobicia wystąpiła w lipcu w fazie 9 liści właściwych stwierdzono uszkodzenia 40-60% liści. Na podstawie ww. ustaleń zespół umawia się na przeprowadzenie powtórnych oględzin pod koniec października. W tym czasie można już dokładnie stwierdzić jak ubytek liści (wywołany gradobiciem w lipcu) wpłynął na ubytek plonu. Zespół likwidatorów wraz z rolnikiem dokonuje lustracji pół. Oglądane są kolby oraz ziarno, które się w nich znajduje. Dla ww. przykładu okazało się iż szkoda gradobicia, która wystąpiła w lipcu wpłynęła na zmniejszenie masy 1000 nasion (wskaźnik stały dla danej odmiany). Na tej podstawie oszacowano ubytek plonu na poziomie 11-15%. Rolnikowi wypłacono odszkodowanie w wysokości 59 000 zł, gdyż ubezpieczonych było 500 ha na sumę ubezpieczenia 5 000 zł/ha, a uszkodzeniu uległo 100 ha.

Andrzej Janc, Bernard Mycielski

Grupa Concordi